Geçtiğimiz hafta FED için kritik ABD Haziran ayı enflasyon verileri açıklandı. Manşet ve çekirdek TÜFE hem aylık hem de yıllık bazda beklentilerin altında gerçekleşti. Böylelikle manşet TÜFE yıllık bazda %3’e kadar gerilerken, çekirdek TÜFE de yıllık %4.8’e düştü. Manşetteki yıllık gerileme ile 28 ayın en düşük enflasyon rakamına ulaşılmış oldu. Yine çekirdek enflasyondaki aylık %0.2’lik artış da, Ağustos 2021’den bu yana görülen en düşük aylık artış oldu. Açıklanan rakamlarda özellikle de çekirdek enflasyondaki aylık ve yıllık rahatlama FED için iyi haber. Öte yandan FED’in son dönemlerde riskli olarak gördüğü ve yoğunlaştığı “süper çekirdek” yani çekirdek hizmet-barınma enflasyonu da aylık ve yıllık bazda geriledi. Bu bağlamda özellikle ‘süper çekirdek’teki aylık gerileme bir hayli önemli.
Şimdi gelelim enflasyon rakamlarındaki geri çekilmenin detaylarına. Manşet enflasyonda gıda enflasyonunun yanı sıra sağlık, bakım ürünleri ve emtia fiyatlarında düşüşün devam ettiğini görüyoruz. Oldukça önemli bir kalem olan barınma yani kiraların da geçen aya göre düştüğünü görüyoruz ama seviye hâlâ yüksek. Ulaştırma hizmetlerinde de gerileme söz konusu. Öte yandan hem mal hem de hizmetler tarafında enerji alt kalemlerinin hepsinde artışın devam ettiğini görüyoruz. Çekirdek enflasyondaki gerilemede ise ikinci el araç fiyatlarındaki artışın, yerini düşüşe bırakmış olmasının ve aynı zamanda sağlık hizmeti fiyatlarında süren düşüşün etkili olduğunu görüyoruz.
ABD’de TÜFE rakamlarından bir gün sonra da ÜFE rakamları açıklandı. Manşet ve çekirdek ÜFE’de aylık ve yıllık olarak TÜFE’ye paralel beklentilerin altında gerçekleşti. Haliyle hem TÜFE hem de ÜFE’nin beklenti altı gelmesi piyasada güvercin FED fiyatlamalarına sebep oldu. Bu fiyatlama ile Çarşamba ve Perşembe günü hem 2 yıllık hem de 10 yıllık ABD tahvil faizlerinin düşüş göstermesiyle endekslere alım gelirken, dolar endeksi de 102 sınırından 99.2 seviyesine kadar geri çekildi. Hem tahvil getirilerinde hem de dolar endeksindeki bu geri çekilme ile ons altın 1967 $ seviyesine kadar yükseldi.
İyi gelen enflasyon verileri sonrasında Perşembe günü haftalık işsizlik maaşı başvurularının 237 bin ile (beklenti 250 bin) beklentilerin altında gelmesi işgücü piyasasının hâlâ sıkı olduğunu teyit etti. Ama daha da önemlisi; Cuma günü Michigan Üniversitesi’nin Temmuz ayına ilişkin uzun vadeli enflasyon beklentilerinde bir değişme olmasa da, kısa vadeli enflasyon beklentisinin %3.3’ten %3.4’e yükseliş göstermesi oldu. Yine ekonomik büyümenin öncü göstergesi olarak kabul edilen Temmuz ayı Michigan Tüketici Beklentileri, Michigan Tüketici Hissiyatı ve Michigan Mevcut Koşullar verilerinin geçen aya göre oldukça güçlendiğini gördük. Haliyle hem enflasyon beklentisinin yükselmiş olması hem de ekonominin hâlâ güçlü olması agresif FED’i yeniden akıllara getirerek Cuma günü piyasa üzerinde kısmi de olsa baskı oluşturdu.
Geçen hafta açıklanan bu veriler sonrasında swap tarafında FED’in Temmuz ayında 25 bp’lik artış yapma ihtimali %93 olarak fiyatlanıyor. Piyasa enflasyon rakamlarından hemen sonra FED’in Temmuz’da faiz artışı yapmasının ardından bir daha faiz artışı yapmayacağını fiyatlıyordu. Fakat Cuma günü gelen Michigan Üniversitesi verileri sonrasında piyasa, ikinci bir faiz artışının da Kasım 2023 toplantısında yapılarak, tepe faizin %5.50-%5.75 düzeyinde gerçekleşeceğini fiyatlıyor. Açıkçası ben de şimdiki verilere göre ikinci bir faiz artışının gelme ihtimalini çok da yabana atmıyorum. Sebeplerine gelince; ilki enflasyon her ne kadar Haziran ayında güçlü bir geri çekilme göstermiş olsa da yılın geri kalanı için artık baz etkisi devrede olmayacak. Ayrıca son günlerde petrol fiyatlarında bir yükseliş görüyoruz; haliyle bu, manşet enflasyon tarafında dezenflasyonist süreci zorlaştırabilir. Daha da önemlisi işgücü piyasası ve bunun bir yansıması olarak ücretler hâlâ yüksek. Tüm bu etkileri göz önüne aldığımızda yılın geri kalanında dezenflasyonist sürece dair belirsizlikler olduğunu düşünüyorum. Bana kalırsa FED’in Temmuz sonrası bir ikinci faiz artışı yapıp yapmayacağı Ağustos ayındaki Jackson Hole toplantısında netleşecektir diye düşünüyorum.
FED’in Temmuz 2023 Toplantısında Olası Faiz Oranı Düzeyleri
Kaynak: https://www.cmegroup.com/markets/interest-rates/cme-fedwatch-tool.html
Piyasa her ne kadar yılın geri kalanında 25 bp’lik iki faiz artışı yapılacağını fiyatlıyor olsa da faiz indirimlerinin zamanlaması konusunda enflasyon verisi ile irrasyonele dönmüş gibi görünüyor. Enflasyon verisi öncesi piyasa ilk faiz indiriminin Mayıs 2024 toplantısında geleceğini fiyatlarken, enflasyon verisi sonrasında ilk faiz indiriminin Aralık 2023 toplantısında yapılacağını fiyatlamaya başladı. Açıkçası FED’den bu kadar erken faiz indirimi geleceğini düşünmüyorum. Anlaşılan o ki faiz indirimleri konusunda piyasa ile FED arasındaki ayrışma yine ve yeniden gündemde olacak.
FED’in Aralık 2023 Toplantısında Olası Faiz Oranı Düzeyleri
Kaynak: https://www.cmegroup.com/markets/interest-rates/cme-fedwatch-tool.html
Geçen hafta ABD’de bilanço sezonu da başladı. Cuma günü ABD’nin büyük bankalarından JPMorgan ve Wells Fargo alt ve üst sıralarda yer alan ve genel olarak beklentiden iyi gelen bilançolarını açıkladı. Ancak her iki bankanın da batık kredi provizyonlarını artırması ve müşteri mevduatlarının düşmesini beklemesinin ardından, hisseleri, seansın yüksek seviyelerinden geri çekildi. Bir diğer büyük banka olan Citigroup da yatırım bankacılığı işindeki zayıflığın baskısıyla kazançlarının Wall Street tahminlerinin altında kalmasının ardından %4 düştü. Öte yandan State Street de; mevduat düşüşü kaynaklı net faiz gelirindeki düşüşün ardından üç aylık gelirinin Wall Street tahminlerinin altında kalmasıyla birlikte %12’lik düşüş kaydetti. Özellikle banka bilançolarının etkisiyle Dow Jones Cuma gününü %0.33’lük artışla kapatırken, SPX ve NASDAQ yatay negatif kapanış yaptı.
ABD’de geçen hafta bankalar dışında UnitedHealth Group, sağlık sigortası maliyet kesintileri nedeniyle Wall Street tahminlerini aşan ikinci çeyrek sonuçlarının ardından, tüm yıl kârına ilişkin görünümünü yükseltmesiyle birlikte %7.2’lik yükseliş kaydetti. Bu hafta yine ABD’nin büyük bankalarından Morgan Stanley, Bank of America ve Goldman Sachs üç aylık sonuçlarını açıklayacak.
Bu hafta ABD’de Pazartesi günü New York FED Empire State imalat endeksi açıklanacak. Salı günü Haziran ayı manşet ve çekirdek perakende satış verileri ile ekonomik büyüme öncü göstergelerinden kapasite kullanım oranı, sanayi üretimi ve imalat üretimi verilerini takip edeceğiz. Çarşamba günü ise ABD’den Haziran ayına ilişkin konut piyasası verileri olan inşaat izinleri, inşaat başlangıçları ve konut başlangıçları verilerini ve Perşembe günü de yine Haziran ayı mevcut konut satışları ile mevcut ev satışlarını takip edeceğiz.
Avrupa Eylülde’de Faiz Artışı İhtimali Yüksek
Geçtiğimiz hafta Avrupa’dan Almanya ve Fransa’nın Haziran ayı TÜFE verilerini karşıladık. Her ne kadar Fransa’nın manşet TÜFE rakamı yıllık bazda %5.1’den %4.5’a gerilemiş olsa da, Almanya’da manşet TÜFE yıllık olarak %6.1’den %6.4’e yükseldi. Almanya enflasyonundaki yükselme de; swap tarafında Temmuz’da yapılacak 25 bp’lik bir faiz artışı sonrası, Eylül toplantısında da 25 bp’lik faiz artırım ihtimalini %72.5’a kadar yükseltti. Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) Temmuz ayında 25 bp’lik faiz artışı artık kesin, swap tarafı bunu %91 olasılıkla fiyatlıyor. Bu noktada Eylül sonrası da faiz artışlarının devam edip etmeyeceği, yine Ağustos’taki Jackson Hole sonrası netleşecek gibi. Şimdilik piyasa FED’den de iki faiz artışı beklediğinden, yine şimdiki veri ve beklentilere göre, ECB kanadında da Eylül’de ikinci bir 25 bp’lik artış bence oldukça güçlü bir olasılık gibi görünüyor.
ECB’nin Faiz Artırım Olasılıkları
Kaynak: Bloomberg Terminal
Geçtiğimiz hafta Euro bölgesine ait Haziran ayı yatırımcı güveni, ZEW ekonomik beklenti endeksi ve Mayıs ayına ilişkin sanayi üretimi ile imalat üretimi verilerini karşıladık. Tüm bu verilerde bir önceki aya göre kötüleşmenin arttığını bir diğer deyişle performansın azaldığını görüyoruz. Yine Almanya için açıklanan Haziran ayı ZEW beklenti endeksi de geçen aya göre düşüş hızını artırmış durumda.
Bu hafta Pazartesi İtalya’nın Haziran ayı TÜFE verilerini, Çarşamba günü de İngiltere’nin Haziran ayı TÜFE ve ÜFE rakamlarını takip edeceğiz. Yine aynı gün Euro bölgesi Haziran ayı TÜFE’sinin ikinci okuması bekleniyor. İkinci TÜFE okumasında her ne kadar manşet TÜFE’nin %6.1’den %5.5’e geri çekilmesi beklense de, sorunlu olarak görülen çekirdek TÜFE’nin %5.3’ten %5.4’e yükselmesi bekleniyor. Perşembe günü bu kez Almanya’nın Haziran ayı manşet ÜFE’sinin %1’den %3.7’ye yükselmesi beklentisi var. Bu veriye ilişkin beklenti, swap tarafında Eylül ayında 25 bp gelme olasılığını güçlendirecek nitelikte. Avrupa tarafında bu hafta son olarak Cuma günü İngiltere’nin Haziran ayı perakende satış verilerini takip edeceğiz.
Asya – Çin Toparlanma Güçlü Değil
Asya tarafında da geçtiğimiz hafta ilk olarak Çin’den TÜFE rakamlarını aldık. Çin’de Haziran ayında hem TÜFE hem de ÜFE’nin beklentilerden daha fazla geri çekilme göstermiş olması deflasyonist etkinin iç tüketimdeki zayıflık kaynaklı devam ettiğini gösteriyor. Yine Perşembe günü Çin’den gelen beklenti altındaki ihracat ve dış ticaret fazlası verileri de, Çin’de bu yıl toparlanmanın çok güçlü olmayabileceği, haliyle hem iç talep hem de dış talepteki zayıflık kaynaklı olarak yılsonu büyüme oranının da beklenti altında kalabileceğine işaret ediyor. Bu bağlamda son dönemde Çin Merkez Bankası tarafından piyasayı destekleme adına uygulamaya konan gevşek para politikası ve teşvik adımlarının etkilerinin ne olacağı ve bu teşviklerin Çin’deki güçlü toparlanma için yeterli olup olmayacağı da yakından takip edilecek.
Bu bağlamda bu hafta Perşembe Çin Merkez Bankası’nın en düşük kredi faiz oranında indirime gidip gitmeyeceği yakından takip edilecek. Yine toparlanmanın 2. çeyrekte ne durumda olduğunu Pazartesi günü açıklanacak olan Çin’in 2. çeyrek GSYİH verilerini de izleyerek anlamaya çalışacağız. Çin’in bu yılın ikinci çeyreğinde %0.5 büyümesi beklenirken (ilk çeyrek büyüme %2.2’ydi); yıllık bazda da %7.3 ile (ilk çeyrek yıllık büyüme %4.5’du) bu yılın ilk çeyreğine göre daha fazla büyüyeceği beklentisi hâkim. Yine hafa başında Çin’den Haziran ayı sanayi üretimi ve perakende satış verilerini de alacağız. Asya tarafından bu hafta son olarak Cuma günü Japonya’nın yıllık çekirdek ve manşet TÜFE’sinde yükseliş beklentisi hakim…
Türkiye – TCMB’den 500 Baz Puanlık Artış Şaşırtmaz
İçeride geçen hafta Merkez Bankası’nın Temmuz ayı beklenti anketi açıklandı. Bu anket döneminde, bir önceki ankete göre yılsonu enflasyon beklentisi, yaklaşık 5 puanlık artışla %38.55’den %43.82’ye yükseldi. Seçim sonrası kurun artması, geçtiğimiz hafta maliye politikası kanadında kurumlar vergisi, motorlu taşıtlar vergisi ve katma değer vergisi artışları ve yine Hazine destekli KKM’nin Merkez Bankası’na devredilmesinin ardından oluşan parasal genişleme öngörüsü kaynaklı enflasyon beklentilerinde bozulma ile yükselişin bundan sonra da devamı beklenebilir.
Piyasa Katılımcıları Anketi TÜFE Beklentileri
Kaynak:https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/085d78c0-9809-4b33-a6b6- 21e0a22a6405/PKA_Rapor.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-085d78c0-9809-4b33-a6b6-21e0a22a6405-nXDBeCE
Piyasa katılımcıları anketine göre Temmuz sonunda kurun 26,38 TL olacağı beklenirken bu sene sonunda 28,45 düzeyine yükseleceği beklentisi var. Bu arada dolar/TL kuru ile ilgili tahminlerde piyasada farklı görüşler olduğunu görüyorum. Bir kısım kura artık müdahale edilmediğini bu nedenle de kurda dengelenmenin 26 TL bandında olduğunu düşünüyor. Bu kesim yaz aylarındaki güçlü turizm gelirleri ile kurdaki bu dengelenmenin sonbahara kadar devam edeceğini düşünüyor. Bir diğer deyişle bu grup yaz aylarında kurda ne düşme ne de yükselme beklemiyor ama sonbahar itibariyle hem turizm kaynaklı döviz girişlerinin azalması hem de kısa vadeli dış borç ödemelerinin gündeme gelmesiyle kurda yükselişin başlayacağını ve sene sonunda 30 TL civarına ulaşan bir seviye olacağını düşünüyor. Kur hakkında bir diğer kesim de kura hala müdahale olduğunu düşünüyor. Bu kesimin temel gerekçesi kurda yatay devam eden teknik yapı. Bu kesim, gerekli görüldüğünde, bir diğer deyişle yabancının içeri girmesi için kur seviyesinin yetersiz olması durumunda, sıçrama şeklinde bir yükselişin daha gündeme gelebileceğini düşünüyor. Burada tartışılması gereken bir diğer nokta şu ki; ‘yabancı içeri giriş yapsın’ diye kuru müdahale ile yukarı çekmek, yabancıyı ve özellikle de büyük fonları ikna eden bir sonuç doğurmayabilir. Aksine, başta büyük fonlar kurun serbest piyasa şartlarında belirlenmesini beklediklerinden, müdahale olduğu izlenimi devam ettiği sürece, dış fon girişi güçlü olmayacaktır.
Kaynak:https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/085d78c0-9809-4b33-a6b6- 21e0a22a6405/PKA_Rapor.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-085d78c0-9809-4b33-a6b6-21e0a22a6405-nXDBeCE
Geçen hafta içeride yankı uyandıran bir diğer önemli veri de cari açık oldu. Mayıs ayında cari işlemler hesabı 7.933 milyon dolar ile beklentilerin üzerinde (beklenti 7 milyar dolardı) açık verdi. Yıllık cari açık 60 milyar dolar seviyesine ulaştı. Cari işlemler dengesi alt detaylarında Mayıs ayı cari açığının sermaye girişi ile finanse edilemediğini (aksine 1.2 milyar dolarlık sermaye çıkışı var) bu nedenle de cari açığın finansmanı için Merkez Bankası’nın rezervlerinden 16.6 milyar dolarlık rezerv kullanıldığını anlıyoruz. Böylelikle yılın ilk 5 ayında cari açığın finansmanında Merkez Bankası rezervlerinden toplamda 39 milyar dolarlık bir kullanım olmuş.
İçeride bu haftanın ana gündem maddesi 20 Temmuz Perşembe günü yapılacak olan Merkez Bankası faiz kararı olacak. Piyasada Perşembe günkü faiz kararı için medyan beklenti %20, ortalama beklenti ise %19.36 seviyesinde. Benim beklentim de 250-300 baz puanlık faiz artış olacağı yönünde. Tabi 500 baz puanlık artış gelirse de çok şaşırmam. Faiz karar metninde bir önceki toplantıda olduğu gibi enflasyon odaklı kısa ve öz metnin devamını bekliyorum. Bu noktada ileriki toplantılar için olası faiz artırımlarına yönelik sinyal kısmında ise gerektiği zaman gerektiği kadar sıkılaşmanın devam edeceği vurgusunu yine bu metinde de görme ihtimalimiz yüksek diye düşünüyorum.
Hafta başında Haziran ayı bütçe dengesi verisini ve Perşembe günü Temmuz ayı tüketici güveni verisini de takip edeceğiz.
