27 Ekim 2022 tarihinde AMB başkanı Christine Lagarde’ın basın toplantısında 75 baz puanlık bir kararla faiz artımına gidileceğini belirtti. Gıda ve enerji fiyatlarındaki artışın devam etmesi durumunda da bu fiyat artış hızını engellemek için faiz artışlarına devam edilebileceğini ekledi. Daha sonraki günlerde de gerçekleştirdiği mülakatlarda da henüz istedikleri seviyede olmadıklarından ötürü faiz artırımlarına devam edeceklerini belirtti. AMB’nin faiz artırma kararının ardın 2 Kasım 2022, Çarşamba tarihinde de Amerika merkez bankası olan FED’in faiz kararı beklenmekte. Tahminler ise aynı şekilde faizin 75 baz puanlık faiz artışı.
Her iki merkez bankasının da bu kadar yüksek bir enflasyonla karşı karşıya kalması ve faiz artışlarına devam etmeleri büyümeyi yavaşlatarak, sistem içerisindeki para dolaşım hızı düşürülerek enflasyonu kontrol altına almayı amaçlamaktadır. 2023 senesinde gerçekleştirilecek faiz kararlarında ise 75 baz puanlık sert artırımlardan ziyade 50bps ve devamında 25bps olarak kademeli artırımlar beklenmektedir.
FED’in faiz artırımlarında korkulan konu ise ABD ekonomisinin resesyona girip girmeyeceğidir. Faiz artırımlarındaki temel amaç üretim bandını yavaşlatarak beraberinde talebi de yavaşlatmak ve fiyat artışlarına engel olabilmektir. Faiz artırımlarında korkulan bir durum da işsizlik oranı ancak görünen o ki Fed her ne kadar ekonomiyi yavaşlatmaya çalışsa da Eylül ayında ABD’de sıkı bir işgücü piyasasının olduğunu da göstermiştir. Bu durum şunu ifade eder ki ABD ekonomisi resesyona girmemiştir ve bu üretim sürecini yavaşlatabilmek için faiz artırımlarına gidilmesi kaçınılmaz olmuştur. Çünkü her ne kadar işgücü piyasasının da seyri bir hayli önemliyse de öncelik enflasyondadır. Janet Yellen aynı zamanda bu durumu senelik IMF ve WB toplantısında da açıkça belirtmiştir.
Finansal kuruluşlar tarafından yapılan araştırmalara göre ise 2023 Mart ayında politika faizinin 4,75-5% aralığına çıkarılacağı ve resesyonun yaşanacağı düşünülmektedir. İşgücü piyasasını da izlemek bu durumda daha da önem kazanmaktadır aslında. Sırasıyla 2022 Aralık ayında 50bps, 2023 Şubat ve 2023 Mart aylarında 25bps artırımı beklentileri vardır. Artışlar bu yönde devam ederse en yüksek seviyelere erişilmiş olması muhtemel olacaktır. 2022 senesinin ilk çeyreğinde -1,6%, ikinci çeyreğinde -0,6% ve üçüncü çeyreğinde +2,6% büyüme göstermesiyle de aslında resesyon beklentileri önüne geçilmiş oldu. 3. Çeyrekte pozitif değerin gelmesinin sebepleri arasında ticaret açığını kapama, tüketici harcamaları, iş yatırımları, konut dışı sabit yatırımlar ve hükümet harcamaları bulunmaktadır. Bunların artışı da beraberinde resesyon beklentisini ortadan kaldırır.
Verilecek kararların bize etkisi ise faiz artırım kararıyla birlikte doların değer kazanması olur ve gelişmekte olan ülkelere ait borsalarda satış gerçekleşir. Bu durumda BIST 100 endeksinden yabancı sermayenin çıkışı yüksek olasılığa sahiptir. Genel olarak beklenen ABD ekonomisindeki resesyon da gelişmekte olan ülkelerin borsalarında sert satışların görülmesine sebep olabilir.
