Petrol fiyatı yılın son ayında Omicron Varyantı etkisi ile artan vakaların küresel petrol talebinde azalışa zemin oluşturmasının etkileriyle zayıfladı. 2020 yılının son aylarında varyant etkisi ile vakalarda artış yaşanmıştı. 2021 yılı sonunda geçtiğimiz yılla benzer olan riskli hikayenin tekrarlanması dejavu etkisi yarattı. Yılın ikinci çeyreği itibariyle artan petrol talebinin etkisi ile fiyatlarda %30’un üzerinde artış yaşanmıştı. 2021 yılının önceki yıla göre güçlü talep etkisi oluşturmasında normalleşmenin zemini ile ulaşım tarafı oldu. Son dönemlerde artan yüksek vaka sayılarının ardından bir çok bölgede ticari uçuşlar iptal edildi. Avrupa’da durumun kritikleşmesi ile Hollanda ocak ortasına kadar kapanma kararı aldı. Diğer Avrupa ülkelerinde ve İngiltere’de kısıtlama söylemleri ve beklentileri artmış durumunda. Omicron Varyantının bir önceki Delta Varyantına göre ölümcül etki olasılığının düşük analiz edilmesi etkileriyle hükümetlerin tedbirler konusunda gecikmeli davranması Petrol fiyatlamalarında yatay görünüme geçişi sağladı. 2022 yılının ilk çeyreğinde ön verilerin gösterdiği beklentilere göre vaka artışları devam edebilir. Bu durumun yaratacağı sonuçlar Petrol üzerinde baskı oluşturabilir. Hükümetler tarafından seyahat kısıtlamalarının talepte azalmaya neden olacağı ve Petrol fiyatlarında aşağı yönlü zemin oluşturabileceğini belirtmek gerekiyor. Son dönemlerde petrolde haber akışlarının bir miktar zayıf kalmasındaki nedenlerden biri de enerji krizinin hala gündemde olmasıdır. Doğal gaz tarafında son dönemlerde yaşanan yüksek talebi arzın karşılayamaması fiyatlar üzerinde güçlü etki oluşturdu. Küresel çapta enerji krizini fitilleyen durum petrole de şüphesiz yansıdı. Kriz boyutunun kış mevsiminin gelmiş olması talebin katlanarak artacağı döneme geçilmesinin etkisi ile devam edeceği piyasalar tarafından bekleniyor. Genel görünümde petrolün güç kazandığı bir diğer konu başlığının bu olduğunu söyleyebiliriz.
Küresel Petrol Talebi
Küresel petrol talebinde dünya genelinde önceki yıla göre %6,2 artış kaydedildi. Ülke bazında en yüksek talep artışı Amerika, Avrupa, Çin ve Hindistan’da gerçekleşti. OPEC 2022 yılı için küresel petrol talebinin %4,3 artacağını öngörüyor. OPEC artış beklentisini Amerika’da %4,5 , Asya pasifik bölgesinde %2 , Avrupa’da &4,7 , Çin’de %4,5 ve en yüksek artış oranını öngördüğü Hindistan’da %8 bekliyor. Yılı tamamlarken artan vaka sayılarının ve olası kısıtlamaların etkileriyle beklentilerde değişiklikler görülebilir.
(OPEC Üretim Miktarı / Varil)
OPEC arz tarafında bakacak olursak pandemi öncesindeki arz seviyelerine hala oldukça uzak görülmekte. OPEC, günlük 400 bin varil artırma kararını devam ettirdiğini açıkladı. Arz miktarının 28 milyon varil seviyelerine geldiği görülüyor. Pandemi öncesinde ise 30 milyon varil üzerinde arz miktarı vardı. OPEC varyant etkisinin aşılamanın oluşturduğu güçlü zeminle zayıf kalacağını öngördü. Son dönemlerde vaka sayılarının küresel çapta ciddi oranda artış göstermesi negatif bir beklenti göstermiş olsa da önceki dönemlere göre ölüm oranlarında azalış görülmektedir. Ölüm oranının da tekrar yükselmesi durumunda ülkeler tarafından tedbirler arttırılabilir. Bu durum petrol talebini azaltacağından ve sanayideki yavaşlamanın da etkileriyle petrol fiyatlarında negatif görünüm oluşabilir. Bu durumda gözler OPEC’e çevrilecektir. OPEC tarafından arz müdahalesinin gelip gelmeyeceği Petrol fiyatlarının seyrini belirleyecektir.
OPEC Üye Ülkeler Üretim Miktarları ve Artış Oranları (Ekim-Kasım)
Kasım ayında OPEC günlük petrol üretimi günlük 28 milyon varile yükseldi. Ekim ayına göre artış 350 bin varil oldu. Üye ülkeler en yüksek artış Irak tarafında 100 milyon, Nijerya 90 milyon ve Sudi Arabistan’da 70 milyon varil oldu. Azalış gösteren ülkeler ise 10 milyon varil İran ve 20 milyon varil ile Libya oldu.
İran Müzakeresi
ABD’nin 2015 yılı itibariyle İran’a yönelik yaptırımları yeniden uygulamasının ardından İran’ın petrol piyasasındaki rolünü azaltmıştır. İran’ın petrol ihracatını durdurması ile Sudi Arabistan ve Irak paylarını arttırmıştı. Yaptırımlar öncesine günde ortalama 3 milyon varilin üzerinde üretim yapan İran’ın üretiminde oldukça yüksek oranda düşüş gözlemlenmektedir. Son dönemlerde İran’ın ABD ile yaptığı müzakereler petrol piyasası açısından oldukça önemli bir gelişme olarak karşımıza çıkmaktadır. ABD’nin İran’a yönelik yaptırımları kaldırmasını ve İran’ın nükleer taahhütlerini tam olarak yerine getirmesini sağlayacak Kapsamlı Ortak Eylem Planı’nı (JCPOA) canlandırmayı amaçlayan Viyana Müzakereleri devam etmektedir. İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, nükleer müzakerelerde petrol satışı önündeki engellerin kaldırılması ve parasının İran bankalarına yatırılmasının Tahran’ın öncelikleri arasında olduğunu söyledi. Müzakerelerin seyrinin olumlu devam etmesi ve İran’ın Petrol arz oranını arttırması durumunda petrol fiyatlarında baskılanma yaşanabilir.
(Brent Petrol Teknik Görünüm / Haftalık)
Brent Petrol’de 2018 yılında test edilen 86 USD bölgesi tekrar test edildi. Bu bölgeden 65 USD seviyesine doğru geri çekilme yaşandı. Brent petrolde 65 USD bölgesi üzerinde hareketlerin korunması durumunda tekrar 86 USD ana direnç bölgesine doğru hareketler ön planda kalmaya devam edebilir. Yukarı alanda 86 USD seviyelerinin üzerinde 100 USD seviyelerine kadar bant açılabilir Aşağı alanda 65 USD desteğinin ihlali durumunda ise 50- 55 USD bandına doğru yönelim yaşanabilir.
